Betere hulp voor (kwetsbare) mensen: daaraan werken rijk en gemeenten samen in het Programma Sociaal Domein (PSD). Toezicht Sociaal Domein (TSD) nam deel aan een van de 16 trajecten van het PSD namelijk: het traject “vernieuwen van integraal toezicht in het sociaal domein”. De belangrijkste vraag in dit traject is hoe toezicht in het sociaal domein de meeste meerwaarde kan bieden aan burgers die zorg en ondersteuning nodig hebben.
Hoe hebben we hieraan gewerkt?
In dit traject dacht een groot aantal betrokkenen zoals de VNG, Netwerk Directeuren Sociaal Domein, gemeenten en departementen samen met TSD na over de richting van de vernieuwing van het toezicht in het sociaal domein.
Allereerst is er gewerkt aan een gezamenlijke visie op toezicht die vooral is bedoeld ter inspiratie, namelijk voor het toezicht in het sociaal domein waarbij de burger met een ondersteuningsbehoefte centraal staat. Daarnaast zijn we vervolgens samen met gemeenten in een aantal proeftuinen gaan experimenteren. Dit heeft geleid tot nieuwe instrumenten die gemeenten kunnen gebruiken om integraal toezicht te realiseren.
Hieronder lees je meer over de opbrengsten van dit traject.
Inspiratie voor de invulling van het toezicht in het sociaal domein
Samen met stakeholders zijn we gekomen tot een inspiratiedocument voor toezicht in het sociaal domein, waarbij de burger met een ondersteuningsbehoefte centraal staat.
De belangrijkste punten hieruit zijn:
- Toezicht draagt bij aan de kwaliteit van het leven van (kwetsbare) burgers
- Toezicht stimuleert de lerende uitvoeringspraktijk
- Toezicht draagt bij aan vertrouwen
- Toezicht houden is een vak dat waarde toevoegt
In het najaar van 2020 is het document "Afsprakenkader en draaiboek" geactualiseerd en aangevuld.
Proeftuinen
In vijf proeftuinen zijn we aan de slag gegaan met onderwerpen die gemeenten en inspecties met elkaar wilden oppakken. Dit heeft onder andere geleid tot een aantal instrumenten die gemeenten kunnen gebruiken bij hun toezicht. Informatie over de proeftuinen en de instrumenten kunt u hieronder vinden.
- Proeftuin naar aanleiding van gemeenten die zelf een calamiteit willen onderzoeken
De handreiking calamiteitentoezicht is bedoeld voor gemeenten om een evaluatie na een ernstige calamiteit zo goed mogelijk uit te voeren. Centraal staan daarbij de organisaties in het sociaal domein die betrokken zijn bij een incident. Waar lopen gemeenten tegenaan? Hoe moet je evalueren? De handreiking is mede op basis van ervaringen van drie gemeenten met het evalueren van een calamiteit tot stand gekomen. Zie ook het artikel op de site van PSD. - Proeftuin samenwerking Wmo-toezichthouder Rotterdam Rijnmond (gemeente Nissewaard) met rijkstoezicht
Wmo-toezicht en rijkstoezicht deden in deze proeftuin gezamenlijk onderzoek naar de kwaliteit van zorg en ondersteuning voor cliënten met een licht verstandelijke beperking. Op die manier konden beide organisaties kennis koppelen en de conclusies in een breder verband trekken. Het onderzoek leverde een eindrapport en een artikel op en input voor vernieuwing van het Afsprakenkader en draaiboeken. - Proeftuin rondom vermoedens zorgfraude
Hoe richt je als gemeente de aanpak van zorgfraude in? En met welke partijen kunt op welke manier samenwerken? In de handreiking wordt ingegaan op handelingsperspectief en samenwerking met de IKZ-partners bij vermoedens van zorgfraude. Zie voor meer informatie de handreiking en het introductiefilmpje. - Proeftuin ontwikkeling Zorg en ondersteuning Evaluatie Tool voor gemeenten
Met dit instrument kunnen gemeenten de toegang en samenhang van de zorg en ondersteuning in het sociaal domein zelf evalueren. De lerende uitvoeringspraktijk staat hierbij centraal. Op dit moment zijn we bezig met een tweede pilotronde. In het Magazine Programma Sociaal Domein van juli 2019 stond een artikel over de zelfevaluatietool. - Visual voor gemeenten over toezicht in het sociaal domein
De visual biedt gemeenten inzicht in het woud aan toezicht waarmee ze te maken hebben in het sociaal domein van zowel lokaal- als rijkstoezicht. Ook worden beschikbare documenten zoals factsheets, handreikingen en tools hieraan gekoppeld voor een duidelijk overzicht in het totale pakket aan toezichtinstrumentarium. De visual voor gemeenten over toezicht in het sociaal domein wordt steeds uitgebreid.
Voor meer informatie over deze proeftuinen kunt u de website van het Programma Sociaal Domein, traject Vernieuwing van integraal toezicht in het sociaal domein bezoeken.