Samen de oorzaken van schulden aanpakken
Veel mensen met problematische schulden hebben ook moeilijkheden op andere gebieden. Denk aan psychische problemen, een verslaving, langdurige werkloosheid of (opvoed)problemen in het gezin. Deze mensen hebben vaak hulp en ondersteuning op meerdere leefgebieden nodig. Dat hulpverleners met een gezamenlijke blik naar deze problemen kijken is nog niet vanzelfsprekend.
Om hier verandering in te brengen voert Toezicht Sociaal Domein een actieonderzoek uit. Dit doen we samen met onder andere betrokken gemeenten, wijkteams, schuldhulpverleners, schuldeisers, ministeries en ervaringsdeskundigen. Doel van het onderzoek is om verbeteringen te realiseren voor de mensen om wie het gaat.
In interactieve sessies gaan we met elkaar op zoek naar manieren om het complexe systeem in beweging te krijgen en hardnekkige knelpunten aan te pakken.
Hardnekkige knelpunten in de aanpak van problematische schulden zijn bijvoorbeeld:
- Het overschatten van de eigen kracht van mensen met problematische schulden. Bijvoorbeeld dat zij hun eigen hulpvraag moeten formuleren en weten waar ze voor hulp kunnen aankloppen. Het risico is dat de begeleiding niet tot stand komt of niet voldoende is om financieel redzaam te worden, waardoor mensen verder in de problemen raken.
- Dat hulp alleen gericht is op de schulden, terwijl er ook andere problemen zijn.
Het actieonderzoek bestaat uit drie deelonderzoeken.
1. Verbinden huisartsen en schuldhulpverlening
Huisartsen zien op hun spreekuur regelmatig mensen met lichamelijke of psychische klachten die (deels) veroorzaakt worden door geldzorgen. Als huisartsen hier alert op zijn, het gesprek aangaan en – waar nodig – doorverwijzen naar schuldhulpverlening kunnen onderliggende financiële problemen sneller worden opgelost.
Op lokaal niveau zijn er verschillende voorbeelden van huisartsen die patiënten doorverwijzen. In de praktijk blijkt het vaak lastig om deze manier van werken uit te breiden naar andere huisartsenpraktijken en gemeenten. In dit actieonderzoek willen we, samen met relevante partijen, zicht krijgen op wat belemmeringen zijn en hoe we die gezamenlijk kunnen aanpakken.
2. Toegang tot samenhangende hulp
Mensen met schulden en multiproblematiek kunnen beter worden ondersteund. In dit onderzoek ligt de focus op de toegang tot hulp voor deze mensen. Daarnaast willen we de regie op samenhangende hulp verbeteren.
Om een goed beeld te krijgen van wat daarvoor nodig is, hebben we gesprekken gevoerd met verschillende partijen. Denk hierbij aan inwoners, zorg- en welzijnsorganisaties, vrijwilligers en gemeenten. Op deze manier leren we welke factoren de hardnekkige knelpunten in stand houden. Tegelijk willen we een positieve verandering in gang zetten door partijen met elkaar in contact te brengen en met elkaar op zoek te gaan naar oplossingen. We beginnen in de gemeente Rotterdam. Daarna delen we inzichten, knelpunten en oplossingen met andere gemeenten, professionals en betrokken ministeries.
3. Verbinden gemeente en inwoners
Bij gemeenten zijn cijfers bekend van gezinnen die in armoede leven. In de praktijk blijkt het voor gemeenten soms lastig om met deze mensen in contact te komen, bijvoorbeeld omdat ze de overheid wantrouwen of de taal niet goed spreken. Doel van dit onderzoek is om te laten zien dat gemeenten deze mensen wél kunnen bereiken, door zelf de wijk in te gaan.
Er is een beproefde methode ontwikkeld om met inwoners in contact te komen en hen te bevragen over wat er speelt rondom het thema ‘leven in armoede’. Dit gebeurt onder andere door de inzet van sleutelfiguren in de wijk en door gebruik te maken van creatieve werkvormen.
In dit actieonderzoek doen we dat samen met de gemeente Utrecht. Een belangrijk resultaat is dat de gemeente een sleutelfigurennetwerk gaat opstarten.
Contact
Ben jij in jouw gemeente of regio bezig met één van deze onderwerpen en wil je deel uitmaken van ons lerend netwerk? Neem contact op met Toezicht Sociaal Domein via info@toezichtsociaaldomein.nl.